Obrazy z życia i podróży






Pan — spekulator jest to zupełnie XIX.wieku właściwość; XIX.
wiek dopiero potrafił zgodzić wyobrażenie dawniej sprzeczne jak dwa bieguny arystokracij i spekulatorstwa, on dopiero pokazał przykłady podobnych fenomenów moralnych.
Dawniej bywali panowie skąpi (to wcale co innego) ale nie było spekulatorów, bywali egoiści, dusi grosze; ale spekulator należąc do tejże familij, jest naznaczony piętnem
oddzielnem. Spekulator zakrawa na naszego bogatego żyda z jednej strony, drugą stroną przyrasta do swojej klassy współ braci, którzy (o drugie dziwo!) nie bardzo się nim brzydzą.
Dawniej podobnemu człowiekowi byliby bracia potłukli tarczą herbowną, dziś ściskają go za rękę w towarzystwie, z uśmiechem jeśli nie serdeczności, to przynajmniej zupełnej
grzeczności.
Dom spekulatora - pana, utrzymany jest (najczęściej przez żonę, przyjaciółkę, przyjaciela) na stopie w prawdzie którą godzim się nazywać pańską, ale przez powierzchownie
napuszoną wystawę, dojrzysz ze mało gospodarza obchodzi, jakie powezmiesz o nim wyobrażenie, z tego co i on sam niewiele ceni.
Oszczędność posunięta do skępstwa, które się zowie porządkiem, wnętrze domu ubrane bez smaku szczątkami dawnej okazałości i podarunkami świeżemi — stół (niezawsze) dobrze
nakryty? (zawsze) źle zastawiony.
Wśród tego wszystkiego kręci się sam pan ledwie
skinieniem głowy przyjmujący gościa, ledwie udający ze go słucha, zawsze myślami gdzieindziej, w rachubach, w spekulacij, w
nadziejach lub strachu.
Z tych którzy otaczają pana - spekulatora, żal nam najbardziej jego żony i dzieci, bo ci pospolicie nie dzieląc jego manij, niepojmując zapału, męczą się chcąc cale inną rolę
grac na świecie, a niemając czem jej podtrzymać.
Po panu - spekulatorze, opiszem typ oddzielny, pana który, ze użyję tego wyrażenia — panuje.

<<Poprzednia 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35 | 36 | 37 | 38 | 39 | 40 | 41 | 42 | 43 | 44 | 45 | 46 | 47 | 48 | 49 | 50 | 51 | 52 | 53 | 54 | 55 | 56 | 57 | 58 | 59 | 60 | 61 | 62 | 63 | 64 | 65 | 66 | 67 | 68 | 69 | 70 | 71 | 72 | 73 | 74 | 75 | 76 | 77 | 78 | 79 | 80 | 81 | 82 | 83 | 84 | 85 | 86 | 87 | 88 | 89 | 90 | 91 | 92 | 93 | 94 | 95 | 96 | 97 | 98 | 99 | 100 | 101 | 102 Nastepna>>